کنفرانس ملی رویکردهای نوین در آموزش و پژوهش

صفحه اصلی / پنجمین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در آموزش و پژوهش

تحلیل محتوا کیفی کتاب های درسی هدیه های آسمان دوره ابتدایی با توجه به ساحت اعتقادی ، عبادی و اخلاقی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

نویسندگان :

الهام سعیدی¹ امیر حسین سلطانی فلاح²

1- دانشگاه شهید بهشتی 2- دانشگاه شاهد

کلمات کلیدی :

ساحت اعتقادی ، عبادی ، اخلاقی ، پذیرش عقلانی ، تحلیل محتوای کیفی ، کتاب های هدیه های آسمان دوره ابتدایی

چکیده :

تربیت امری است که تاریخی به قدمت بشریت دارد. جوامع مختلف ، نهاد ها ، موسسات اجتماعی و... در طی اعصار ، به صورت های گوناگون به این مهم توجه خاص مبذول داشته اند. از طرفی تعلیم و تربیت هم دارای جنبه های مختلفی است که از میان آن می شود به تربیت زیستی جسمانی ، اعتقادی و اخلاقی ، اجتماعی ، معنوی و... اشاره کرد.(رهنما ،1388) در این بین تربیت اعتقادی و اخلاقی از دیرباز مورد توجه ویژه همگان بوده است. شاید بتوان قدمت آن را به طور مستدل در عقاید برجای مانده از سقراط جست. شعار معروف وی " خود را بشناس" بود و توسط سقراط جهت فلسفه از فلسفه طبیعت به فلسفه اخلاق تغییر یافت. لذا تربیت اعتقادی و اخلاقی از مهم ترین وظایف نهاد های تربیتی در هر جوامعی است. تربیت عموما عملی اخلاقی شمرده می شود.( نلر،1397) مبانی نظری پژوهش حاضر با تکیه بر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ایران ، با تاکید بر بخش ساحت های شش گانه تربیت بالاخص ساحت اعتقادی ، عبادی ، اخلاقی است. بنابراین پرداختن به آن برای معلمان ضرورت بسیار دارد چرا که آنان مجریان فعال برنامه های درسی هستند و باید به خوبی از این امر مهم آگاه باشند. روش پژوهش تحلیل محتوا کیفی است زیرا بررسی جز به جز محتوای درسی مدنظر بوده است و تحلیل از نوع کیفی آن نگاه ریزبین را داراست. کتاب های هدیه های آسمان دوره دبستان نیز به عنوان واحد های تحلیل انتخاب شده اند تا ضمن تحلیل متون ، تصاویر و فعالیت های آن دریابیم که : 1. کتاب های هدیه های آسمان دوره ابتدایی چه تصویری از پذیرش عقلانی اصول و فروع دین ارائه می دهند؟ 2. کتاب های هدیه های آسمان دوره ابتدایی چه تصویری از پذیرش عقلانی احکام و ارزش های دینی ارائه می دهند؟ با بررسی های صورت گرفته معلوم گشت که بخش اعظم مفاهیم کتب هدیه های اسمان دوره ابتدایی سعی در انتقال صرف مفاهیم دینی به دانش آموزان دارند در حالیکه وظیفه کتب آموزشی بیدارگری اذهان خفته است و وظیفه معلم بیش از تعلیم دادن صرف ، توانا ساختن قوه ی تجزیه و تحلیل دانش آموزان است. تنها انتقال معلومات کافی نیست چرا که در این صورت ذهن دانش آموزان دچار رکود و جمود روانی می گردد.