کنفرانس ملی رویکردهای نوین در آموزش و پژوهش

صفحه اصلی / ششمین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در آموزش و پژوهش

تدوین سیاست‌ها و راهبردهای بومی توسعه ایران (آینده‌پژوهی راهبرد توسعه ایران)

نویسندگان :

طاها عشایری¹ طاهره جهان پرور²

1- دانشگاه محقق اردبیلی 2- آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

کلمات کلیدی :

اقتصاد مقاومتی، الگوی وابستگی، راهبرد توسعه، سبک زندگی.

چکیده :

توسعه مسئله‌ای است که زایش آن بطن جامعه است، جوشش درونی یک اجتماع، حاصل تمرین و ممارست، پی‌درپی نسل‌هایی است که تمدن را ایجاد کردند. الگوی توسعه از تمدن یک ملت گرفته می‌شود با بحران در تمدن، الگوی توسعه نیز دچار آشفتگی و بی‌سازمانی می‌گردد. بر این اساس، در تدوین راهبرد توسعه می‌توان از مدل‌های ملل دیگر به‌عنوان یک الهام‌بخش استفاده نمود، اما به دلیل تفاوت هنجاری، اخلاقی و سبک زندگی متمایز امکان پیاده‌سازی یک الگوی ملل دیگر در داخل جامعه امکان‌پذیر نیست، این به علت تفاوت‌های جغرافیایی، فرهنگ‌های موجود، باورهای اخلاقی و ژنوم فرهنگی برمی‌گردد. بر این اساس، هدف اصلی این پژوهش این است که جامعه ایرانی در عصر مواجهه با مسائل جهانی و نظام سرمایه‌داری غرب، چه راهبرد و سیاست‌هایی برای آینده توسعه خود دارد و باید از چه الگو و معیارهایی برای عبور از بحران‌های پیش رو باید استفاده کند؟ روش از روش الگوی تاریخی-تحلیلی برای پاسخ به این پرسش استفاده کرده است. واکاوی تاریخی قبل از انقلاب حاکی از این است که از دوره پهلوی اول، الگوی توسعه آمریکایی، پهلوی دوم، مدل توسعه آلمانی حاکم بوده و در جریان بعد از انقلاب باوجود تلاش‌های انقلابی و روحیه جهادی در جهت استقرار و نهادینه‌سازی یک الگوی توسعه متناسب با بافت فرهنگی ایران، همچنان الگوی چینی و بعد الگوی ژاپنی در جریان توسعه بیشتر نمود پیداکرده است، این مسیر از توسعه تا زمان طرح تدوین الگوی توسعه درونی (اقتصاد مقاومتی) از سوی رهبر انقلاب، بر جریان توسعه حاکم بوده است. طرح تدوین این الگوی توسعه (اقتصاد مقاومتی مقام معظم رهبری)، به‌نوعی هشداری بود که اندیشمندان پسا توسعه نیز مدعی آن بودند، رهایی از الگوی توسعه وابسته، بیداری یک تمدن در برابر الگوی اقتصادی وابسته و شرطی شده که عواقب آن در زمان تحریم‌های 2018 و 2019 بیشتر نمایان شد. این امر نوعی بازگشت به اقتصاد درون‌زایی و باز قرائت مجدد از فهم توسعه و راهبرد آن شده است.