کنفرانس ملی رویکردهای نوین در آموزش و پژوهش

صفحه اصلی / هشتمین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در آموزش و پژوهش

تحلیل محتوای کتاب جغرافیا پایه یازدهم بر اساس مولفه های تفکر و ابزارهای استدالل

نویسندگان :

رضا منافی آذر¹ فوزیه جوان²

1- دانشگاه خوارزمی تهران 2- دانشگاه آزاد مراغه

کلمات کلیدی :

تحلیل محتوا،جغرافیا،پایه یازدهم،تفکر و استدلال،محتوای کتاب درسی

چکیده :

با عنایت به سند برنامه درسی ملّی، کتاب جغرافیا – پایه یازدهم چاپ ،1402 باید تعامل انسان و محیط را رهنمون شده و کسب شایستگیها و توانمندیهای الزم برای مواجهۀ مسئوالنه با مسائل و چالشهای محیطی، سیاسی و اجتماعی در سطوح محلی تا ملّی را وجهه همت قرار بدهد. در این وادی مهارتهای تفکر و استدالل مستتر در محتوای کتاب در نیل به اهداف مذکور اهمیت شایانی دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی این مولفهها و با روش تحلیل محتوا انجام یافت. ابزار پژوهش، جدول مقولهبندی لیپمن و تجزیهوتحلیل دادهها بصورت کمّی در نرم افزار spss انجام گرفت. طبق یافتهها، 632 مقوله تفکر و 189 ابزار استدالل در کتاب شناسایی شد. در بین مولفههای تفکر »سوال کردن« و در بین ابزارهای استدالل مقوله »الگوی صحیح استدالل« بیشترین فراوانی را دارند. نتایج آزمون T نشان داد با 95 درصد اطمینان میتوان اظهار داشت تفاوت معناداری بین کاربست مولفههای تفکر و ابزارهای استدالل وجود دارد. لذا در محتوای کتابهای درسی همگام با اهداف آموزش جهانی، باید بطور واقعبینانه به مولفههای تفکر و استدالل بصورت متوازن پرداخته شود. همچنین برای عملیاتی شدن اهداف مندرج در برنامه درسی ملّی و تقویت مسئولیتپذیری، تکالیفی با رویکرد استدالل و اعمال فردی و جمعی در موقعیتهای مختلف طراحی شود.