کنفرانس ملی رویکردهای نوین در آموزش و پژوهش

صفحه اصلی / هشتمین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در آموزش و پژوهش

شمسه نقشی به قدمت تاریخ

نویسندگان :

محمد ظهرابی¹

1- دانشگاه ازاد واحد مرودشت

کلمات کلیدی :

شمسه،میترائیسم،خورشید،عرفان اسلامی،اشکال هندسی،اعداد

چکیده :

از گذشته های دور شمسه در فرهنگ و هنر این سرزمین جای داشته و هر چه به جلو آمده ایم ، شمسه در باور عموم و نیز در هنر این مرز و بوم نقشی بوده است نمادین که معانی مختلفی در آن متبلور گردیده است . خورشید در آیین میترائیسم ایرانیان باستان « خور » نامیده میشد و بهانه ای بود برای ساخت معابد به نام « خرابات با ضمه = خرابات با فتحه » که در آنجا به تقدیس و تکریم اش می پرداختند و تا اندازه ای برای « خور » ارزش قائل بودند که نام مهمترین شهر ایران زمین را « خراسان = جایی که محل اقامت خورشید است » گذاردند . ارتباط نزدیک و باطنی میان اسلام ، به ویژه عرفان اسلامی با هنرها سبب شده تا بسیاری از هنرمندان راز آشنا تفکرات عرفانی خود را با تاویلی تجسمی به صورت نمادین هنری ، خصوصا در ابنیه های مذهبی در قالب طرح و نقش و رنگ ارائه نماید. وقتی به اجزای این نقش اهورایی نظر می افکنیم ، نقوشی را میبینیم که در کنار ریتم زیبا دارای مفاهیم عرفانی بسیاریست . این نقوش در کنار اعداد ، نقشی را پدید آورده است که هم جنبه ی زیبایی شناسی را داراست و هم معنی و مفهومی بس شگرف دارد . شمسه ای که نماد خداوند می باشد به گونه ای در ابتدای کتب آورده می شود که خود به معنی آغاز ، با نام خداوند می باشد . آنچه مسلم است بیان تمثیلی و نگاه انتزاعی به اشکالی ست که در جزء جزء شمسه قابل رؤیت است و با اینکه این اجزاء استقلال خویش را حفظ کرده اند ، در نگاهی کلی گویای وحدتی ست که به سمت و سوی بیان عرفانی خود حرکت میکنند و نماد گونه به فاش کردن اسراری در پی نقوش خویش می پردازد .